Chồng cũ của mẹ

Mẹ tôi và bố tôi đến với nhau khi cả hai cùng có một "tập" riêng, chỉ khác là vợ cũ của ông mất sớm còn chồng cũ của bà thì còn. Có lần mẹ tâm sự, thực ra giữa mẹ và người chồng trước vẫn còn thương nhau lắm nhưng phía đằng chồng quá quắt đến mức khiến họ không thể sống cùng nhau, mẹ bê hai đứa con nhỏ về với bà ngoại và mấy năm sau bà gặp bố tôi để nên vợ nên chồng.

Chia tay rồi nhưng các cụ văn minh lắm, ông với bố mẹ tôi đã trở thành những người bạn thân hữu. Chồng cũ của mẹ sống rất tự do, có một nghề cầm tay rất chắc – làm thủ công mỹ nghệ. Nên cuộc đời của ông là những chuyến đi, được làm nghề mình thích và sống với cuộc sống tự do xê dịch của chính mình.Ông là một người thợ rất tài hoa, vui tính, nên ông đến vùng nào người ta cũng đều quý và đặt hàng. Ông đi hết vùng này sang vùng khác, khắp cả dải đất miền Trung nắng lắm mưa nhiều.

Khi ông còn sống, tôi thấy cứ khoảng ít tháng, ông lại về nhà tôi chơi. Ông uống rượu với bố, và hai người đàn ông thường ngồi ăn cơm mâm trên, nói những chuyện thân mật. Mẹ và các con ngồi ăn mâm dưới. Bố và ông được biết như hai người tri kỷ. Hai người đàn ông có thể đối ẩm, đánh cờ và nói những chuyện đời rất hợp. Sau này tôi hỏi bố, trong câu chuyện của hai người, có bao giờ nói về mẹ không, bố trả lời “không”. Bố bảo, cả hai người đàn ông đều hiểu một phụ nữ lấy hai người đàn ông, thì có gì để hai người đàn ông đó phải nói nữa? Vì nói gì bây giờ, ông thì hai, nhưng bà chỉ có một, có nói cũng có thành được hai bà đâu.

Bố tôi làm mộc, cũng là một thợ mộc nổi tiếng của vùng, khách đến đặt hàng nhiều. Khi khách thấy có một ông đan hàng thủ công mỹ nghệ trong nhà, họ cùng đặt hàng cho ông, hai ông cùng nhau, ông đan ông đục. Có thời điểm hàng nhiều, ông ở nhà tôi rất lâu. Hai ông, người đục người đan, thỉnh thoảng cùng nhau hát. Cũng nghe nhiều lần bố tôi tính làm mai cho ông vài cô trong vùng, nhưng ông không chịu. Ông nói, đời ông thích đi, lấy vợ làm gì cho vợ con khổ.

Ông đi khắp nơi. Mỗi vùng ông tá túc ít tuần, rồi lại hành trình khăn gói. Ông chọn nhà tôi là điểm trở về. Mỗi lần về, ông mang rất nhiều đặc sản nơi ông đến để thết đãi cả nhà. Mẹ tôi nhớ một chi tiết, trước khi sinh anh trai tôi, ông đoán được ngày sinh, nên dù đang ở xa ông cũng tức tốc về. Ông mang theo một bao gạo to và một túi cá, vì ông biết thời đó nhà tôi thiếu thốn lắm.

Ông nói với bố “Anh ướp muối chỗ cá này và để gạo trên cao kẻo mốc. Thằng này con ông nhưng là con tôi. Chăm sóc con tôi cho tốt”. Hai ông cười khà khà, chẳng gợn tí ghen tuông. Lần đó, ông đi rất vội, nhưng không lâu sau ông lại quay về. Khi tôi lớn, có lần tôi hỏi mẹ tại sao mẹ và ông lại tan vỡ. Mẹ đã khóc và nói, đó là nỗi ân hận của mẹ. Ngày đó, khi ông bị phát bệnh trầm cảm, nhà đằng nội chiếm hết đất đai nhà cửa và đuổi mẹ đi, nên mẹ đành lòng dứt áo.

Khi ông khỏi bệnh đi tìm mẹ, thì mẹ đã có bố tôi rồi, tôi thực sự cũng không biết lúc đó họ thế nào khi gặp lại. Có những điều thuộc về người lớn, nằm trong quá khứ, con cái không nên lục lại.

Chỉ biết rằng, mẹ có nói với bố về những gì xảy ra. Chính bố là người muốn chồng cũ của mẹ về nhà chơi như một người thân. Họ đã vượt qua những trở ngại cuộc đời và tình đời, để hồn nhiên sống như những người bạn. Mà đã bạn thì phải tốt với nhau, và phải hiểu được những chân tình của nhau. Thế là từ đó, nhà tôi có thêm một thành viên.

Đến giờ, tôi cũng chưa thể lý giải được tại sao họ, những người mà học thức không cao, mà có thể xử sự được như thế. Có thể vượt qua được nhiều thứ, để sống trong trẻo đến như thế. Cả đời ông rong ruổi. Ông nói, cứ đi đi, chết thì có người đóng quan tài cho rồi (hàm ý là bố tôi đóng), còn người đội khăn tang thì không cần thiết lắm, vì sống để thương là đủ, chứ sống không thương thì chết có khóc cũng đâu có nghĩa gì.

*****

Rồi một ngày ông mất, ngay khi ông về lại quê ông. Mẹ là người phụ nữ đội khăn xô, trong cái đám tang vắng vẻ, lành lạnh ấy. Tiễn ông đi rồi, có một người đàn ông ngồi lặng lẽ một thời gian, rất lâu. Tôi hiểu sự im lặng ấy, sự im lặng của một người mất đi vĩnh viễn một người bạn tốt, một người tri kỷ. Và rồi thời gian trôi đi, bố tôi cũng như ông, đi đến cái đích của hành trình định mệnh mà đời người ai cũng phải đi đến đó.

Hôm nay, ngồi viết những dòng này, cũng để nhớ đến hai thành viên quan trọng trong gia đình tôi và cũng là hai người đàn ông trong cuộc đời mẹ tôi đã đi về với đất. Như một lời cảm ơn người đó đã tặng về một câu chuyện đời về cách sống, cách yêu thương, cách cho… và cả cách quên.

Có những điều đẹp hơn cả tình yêu tồn tại cùng tình yêu, mãi mãi...

(Hoàng Nguyên Vũ)